In deze hoe ligt het accent op de energie die tegenstellingen, weerstand en impasses kunnen mobiliseren. Daarom is het ook belangrijk dat je de teamleden hun weerstand en worsteling op z’n tijd gunt en er niet van wegloopt.
Vanuit verschillende invalshoeken wordt gekeken naar tegenstellingen, weerstand en conflicten. Hoe analyseer je een tegenstelling en welke stappen kun je volgen om er goed op in te spelen?
Hoe beïnvloed je gericht contraproductieve overtuigingen? Hoe ga je om met de basistegenstellingen ‘leiden en volgen’? tegengestelde polen kunnen elkaar ook aanvullen.
Ook die insteek ontbreekt niet. Verder vind je in deze Hoe een stappenplan voor het coachen van een tegensteling/conflictrelatie tussen twee teamleden.
foto Unslash Dim Hou
Analyse en aanpak tegenstellingen
1. In welke situatie heeft het team(lid) een tegenstelling ervaren waar het effectiever mee om had willen gaan?
2. Wat was de tegenstelling en op welke gebieden speelde dit (context, procedures, taak, verantwoordelijkheden, positie/bevoegdheden, sociaal-emotioneel, identiteit, visie, inzicht, belangen, gevoelens)? In welke mate was de tegenstelling zichtbaar of latent aanwezig?
3. Wat voelde, dacht en deed het team(lid) in die situatie? Herkennen jullie hierin een terugkerend, niet-effectief patroon?
4. Wat was het effect van het eigen denken, voelen en handelen op het team(lid) zelf, op de omgeving en op het inhoudelijke resultaat?
5. Welk effect had het team(lid) willen bereiken (zelf, de ander en inhoudelijk resultaat)?
6. hoe zou het team(lid) dat kunnen bereiken (strategie, vaardigheden, overtuigingen)?
7. Hoe kan het team(lid) bij het uitwerken van alternatieve benaderingen gebruikmaken van eigen positieve ervaringen en die van anderen?
8. wat gaat het team(lid) concreet doen? Wat zorgt ervoor dat het gaat lukken, ook tijdens kritische momenten?
Samenwerken loont!
Stappenplan omgaan met tegenstellingen, conflicten, weerstand
Signaleer tegenstellingen, conflicten of weerstand tijdig. Maak het niet persoonlijk maar onderzoek eerst wat de ander met zijn gedrag wil bereiken, wat zijn belang is. Nodig hem vervolgens uit om samen aan een oplossing te werken die de gemeenschappelijke belangen dient, zodat jullie er beiden tevreden uitkomen. Neem zelf het initiatief, laat je vooral leiden door jullie gezamenlijke doel en kies een strategie die voor jullie allebei werkt. Het volgende stappenplan helpt je daarbij.
Teamlid Kees maakt zich zorgen over een presentatie die hij samen met Wim moet geven en zegt dat tegen Wim. Wim denkt daar heel anders over: ‘Man, man dat is toch zo geregeld. Even wat zaken aan elkaar plakken, PowerPointje ervan maken en even stevig presenteren. Klant en directie tevreden. Leuke klus en lekker scoren.’
foto Unsplash: brett-jordan
👉Stap 1 Neem afstand (tel tot tien)
Laat je leiden door rationele en realistische gedachten die je dichter bij je (jullie) doel brengen. Laat je dus niet leiden door te sterke eigen emoties of eenzijdige normen of overtuigingen.
Wel: Hij zal zijn redenen hebben en reageert in mijn ogen niet effectief. Ik maak het niet persoonlijk en kijk hoe ik het zo kan bespreken dat onze belangen het beste gediend worden.
Niet: Arrogante egocentrische lummel, dat flik je me niet. Dat accepteer ik niet. Zo heb je niet met me om te gaan, want dan zoek je het maar uit!
👉Stap 2 Neem initiatief (doe iets met de intentie om er samen tevreden uit te komen)
Wel: Goed, zullen we eens onderzoeken hoe we hier samen tevreden uit kunnen komen?
Niet: Kom jij mij nu eerst maar eens tegemoet.
👉Stap 3 Luister actief (eerst begrijpen en dan begrepen worden)
Wel: Begrijp ik je goed en is je verlangen/gevoel dat je…?
Of: Wat moet ik doen? Wil jij je nu door mij begrepen voelen?
Niet: Je begrijpt mij niet.
Of: Luister nou eens, je bent alleen met jezelf bezig.
👉Stap 4 Benoem en erken de tegenstelling (visie, belang, praktisch, inhoudelijk, zakelijk, gevoel, identiteit, waarden)
Door het verschil te benoemen wordt het helder. Misschien is de ander zich er namelijk helemaal niet van bewust dat er een verschil is.
Wel: Ik zie en hoor dat wij vanuit verschillende visies en belangen in deze situatie zitten. Ik snap dat het voor jou zo …zit (klopt dat?). En voor mij zo … Herken je dat of zie jij het anders?
Niet: Ik zie niet waar het hier om gaat, waarom jij zo raar reageert. We hebben toch hetzelfde voor ogen?
foto Unsplash: matteo-paganelli
👉Stap 5 Leg standpunten en vooral de onderliggende belangen naast elkaar en zet ze (symbolisch) voor jullie neer, zodat ze niet meer tussen jullie in staan.
Wel: ‘De presentatie’ waar het allemaal om begon, even symbolisch via een object letterlijk voor jullie neerzetten. Dan samen de belangen in kaart brengen. Bijvoorbeeld: ‘Ik hoor je zeggen dat het volgens jou met een paar kleine acties al heel effectief kan zijn en dat de directie en klant dan heel tevreden zullen zijn, klopt dat? Nou, ik wil ook dat het effectief is en dat de directie en klant heel tevreden zijn, maar ik maak me nog wel zorgen om enkele zaken en vind het ook belangrijk dat wijs amen krachtig overkomen.
Niet: De presentatie moet zus of zo (dan staan de standpunten op de voorgrond, en vaak ook nog tegen in plaats van naast elkaar).
👉Stap 6 Stel vast wat er bereikt moet worden (relationeel en inhoudelijk), willen er perspectieven ontstaan.
Wel: Laten we eens inventariseren wat we inhoudelijk en in de samenwerking willen bereiken en wat daar het effect van moet zijn.
Niet: Nou, laten we dat nu maar gaan doen, dan komt het wel goed.
👉Stap 7 Werk samen aan mogelijke oplossingen (met oog voor de context) waarmee de gezamenlijke en waar mogelijk de eigen belangen gediend zijn.
Wel: Wat zijn mogelijke oplossingen en welke belangen worden daarmee gediend? Wat zijn alternatieve oplossingen en wat leveren die op?
Niet: Nou, dat is een mooie oplossing, laten we dat maar doen.
👉Stap 8 Wissel uit en onderhandel door tot het voor iedereen goed ‘voelt’ en bezegel dat samen.
Wel: Blijf met elkaar in gesprek om alternatieven naast elkaar te onderzoeken en te kijken hoe jullie zo veel mogelijk tegemoet kunnen komen aan de gezamenlijke en individuele belangen. Check of het voor beiden echt goed is zo en benoem expliciet de gezamenlijke overeenkomst.
Niet: Snel uitwisselen en snel wat afspreken zonder het commitment te checken.
foto Unsplash: neil-thomas
👉Stap 9 Maak afspraken waar jullie in geloven en voor willen gaan en die een positief effect hebben op de relatie en inhoudelijke ambitie.
Wel: Kom heldere afspraken overeen en check of iedereen er echt in gelooft dat ze een positief effect hebben op de relatie en inhoudelijk ambitie.
Niet: Snel afspraken maken, zonder erin te geloven en zonder het effect ervan op de inhoudelijke en relationele ambitie te checken.
Coach je team zo dat ze tegenstellingen (ook tussen anderen) tijdig signaleren en er constructief op in spelen. Maak hen bewust van hun patronen in denken en doen en daag hen uit om er iets van te vinden en iets meet willen.
In veel (zorg) organisaties verdwijnt er energie en tijd in gebrekkige communicatie en strijdige belangen. Er is sprake van eilandjes en wij-zij denken. Dat gaat direct ten koste van de klant/ burger of patiënt en de te behalen resultaten. Bovendien heeft het een negatieve impact op ieders werkplezier en motivatie.
Goede samenwerking is daarom cruciaal. Ook al zijn ieders persoonlijke kwaliteiten nog zo goed, dat betekent nog niet dat het resultaat of de kwaliteit optimaal is. Inzicht in elkaars kwaliteiten en rollen is nodig. Net als goede communicatie, heldere taakverdeling en het managen van verwachtingen.
Een team dat in staat is om constructief om te gaan met conflicten en verschillende belangen. Een team dat elkaar op een positieve manier aanspreekt. Een team dat gezamenlijk verantwoordelijkheid neemt voor het beoogde resultaat en daar met energie en bevlogenheid aan werkt.
Bent u op zoek naar een programma dat zich uitsluitend richt op individuele en samenwerkende collega's?
Sinds ruim twintig jaar begeleid ik specialisten en leiders op het gebied van persoonlijk leiderschap en samenwerking. Wat mij drijft is de overtuiging dat gezonde, gelukkige en goed functionerende leiders cruciaal zijn voor onze organisaties. En dat aandacht voor de mens daarom heel hard nodig is.
Ben je als leider of specialist op zoek naar meer innerlijke rust, meer energie en werkplezier?