Opzij, opzij, opzij
Maak plaats, maak plaats, maak plaats We hebben ongelofelijke haast
Opzij, opzij, opzij Want wij zijn haast te laat
We hebben maar een paar minuten tijd
- Herman van Veen -
Straks, als ik hiermee klaar ben, de pc heb geordend, de ontbijtspullen heb opgeruimd, een paar rekeningen heb betaald, een lijst voor mijn werk heb ingevuld, naar fysiotherapie ben geweest, een frisse neus heb gehaald, mijn geliefde heb gekust, een goede vriend heb gebeld, de planten water heb gegeven, een afspraak met de klusjesman heb verzet, mijn telefoon heb opgeladen en
een kaart aan een kennis heb geschreven en op de post heb gedaan, dan ga ik lekker een poosje niksen…
Herkenbaar? Voor veel mensen voelt het leven als
de Formule-1-wagen van Max Verstappen. Het flitst razendsnel aan ons voorbij en in de tijd die we hebben, willen we graag zo veel mogelijk doen..
foto Unsplash: mohamed-ajufaan
Nationale Lummel dag
Ieder jaar op 15 april is het Nationale Lummeldag. ‘Waarom deze dag?’ vraag je je misschien af. 15 april is de geboortedag van Leonardo da Vinci, de zestiende eeuwse schilder, uitvinder, filosoof, natuurkundige, beeldhouwer en componist. Da Vinci beweerde: “De grootste geni n presteren meer als ze minder werken.” Dat hij zijn eigen wijsheid heeft toegepast, blijkt wel uit de imposante lijst aan meesterwerken die hij heeft voortgebracht. De Mona Lisa is er daar slechts één van.
Het nemen van rust om op die manier beter te kunnen presteren, geldt echter ook voor gewone stervelingen. In de strip ‘Jan, Jans en de kinderen’ blijkt Catootje op een verrassende manier tegen niets doen aan te kijken: “Ik verveel me. Wat fijn. De zomer duurt lekker lang als je je verveelt.”
Lummelen, ofwel flierefluiten, luieren of gewoon wat rondhangen,
is goed voor je. Je brein komt dan in een andere stand te staan waardoor problemen en vraagstukken onbewust worden opgelost. Ook ontstaan tijdens het lummelen vaak de meest creatieve en originele ideeën.
Gezegende rust
Dat voldoende rust tot meer creativiteit en productiviteit leidt, is al door veel wetenschappers bewezen. Het is zelfs zichtbaar op MRI- scans van de hersenen. De prefrontale cortex, die je gebruikt om te analyseren en berekeningen te maken, is het meest actief als je
bewust nadenkt. Pas bij totale ontspanning valt de prefrontale cortex stil. Je brein schiet dan in een wat meer ‘primitieve’ staat van zijn, waarin gedachten en sensaties kunnen opkomen zonder meteen te worden gecontroleerd, beoordeeld of gecensureerd.
Tijdens het lummelen ontstaan vaak de meest creatieve en originele ideeën
Mensen die goed kunnen mediteren, kennen deze rust in het veelal overbelaste mensenhoofd maar al te goed. Door meditatie verdwijnt het innerlijk geklets in de prefrontale cortex naar de achtergrond. Er ontstaat een gezegende stilte die nieuwe energie en creatieve ideeën oplevert.
Rust in verschillende soorten en maten
Er bestaan vier soorten rust:
• Fysieke rust
• Mentale rust
• Sociale rust
• Spirituele rust
Rust & Risico
Fysieke rust houdt in dat je niet actief bezig bent met sporten of bewegen. Je geeft het lichaam dan de ruimte om op adem te komen.
Voor voldoende mentale rust is het belangrijk dat je zo min mogelijk verschillende taken tegelijkertijd uitvoert, zoals appen tijdens het lopen of tv kijken tijdens het eten. Je hersenen focussen zich namelijk het liefst op maar één ding tegelijk.
Sociale rust betekent dat je de tijd die je met anderen doorbrengt, afwisselt met tijd voor jezelf. Volgens de wetenschap zijn goede contacten met anderen minstens zo belangrijk voor je gezondheid als stoppen met roken of een gezond gewicht. Een praatje maken met collega’s of leuke dingen ondernemen met vrienden of familie is dus ontzettend waardevol – zolang het maar in balans is met de tijd die je alleen doorbrengt. Met spirituele rust bedoelen we het effect dat je bereikt door meditatie. Mensen die mediteren, zijn aantoonbaar gezonder dan mensen die dat niet doen. Ze ervaren meer innerlijke rust en kunnen goed met verandering en tegenslagen omgaan.
Uit hersenscans blijkt dat meditatie zorgt voor letterlijke uitbreiding van het brein, met dikkere en vettere frontale lobben. Dat is mooi, want daar huist je concentratievermogen. Daarnaast leidt meditatie tot meer grijze massa in het midden brein (waar ook de ademhaling en bloedcirculatie worden geregeld) en in de prefrontale cortex, waar je actieve geheugen en spiercoördinatie worden gestuurd. Overigens blijkt uit hersenscans dat bidden hetzelfde heilzame effect op je brein heeft als mediteren.
Een powernap verhoogt de creativiteit,
alertheid en productiviteit
foto Unsplash Gary Bendig
Turbotukken
Een powernap is een dutje dat precies lang genoeg duurt om je weer opgewekt te voelen. De perfecte powernap duurt ongeveer 10 tot 20 minuten. Dat is net lang genoeg om te slapen, maar niet lang genoeg om in zo’n slaap te geraken dat het een negatief effect heeft op je nachtrust.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een powernap positieve effecten heeft op je gezondheid. Onder meer zorgt het ervoor dat je je beter kunt concentreren, maar ook verhoogt het je creativiteit,
alertheid en productiviteit. Op het moment dat je weer wakker wordt, merk je dat nog niet heel sterk, maar tien minuten daarna ben je productiever dan ooit!
Slapen is gezond
Het ultieme niets doen: slapen! Dit doe je ongeveer een derde van je leven. Als je 90 jaar oud wordt, slaap je dus maar liefst 30 jaar.
Weggegooide tijd? Zeker niet. De tijd die je slaapt, is voor je vitaliteit van essentieel belang. Slapen is zelfs belangrijker dan gezond eten en bewegen. Van een dagje ongezond eten heb je over het algemeen niet direct last, maar als je een nacht slecht geslapen hebt, is dat meestal direct merkbaar.
Met deze informatie in het achterhoofd is het jammer om te weten dat mensen tegenwoordig stukken minder slapen dan vroeger.
Dat kan leiden tot een prikkelbaar humeur, ongeduldigheid en een gebrek aan concentratie, en zelfs tot overgewicht en een verminderd immuunsysteem. Ook is het zo dat een chronisch gebrek aan slaap van invloed kan zijn op onze levensduur.
Waarom we slapen?
Slapen is voor een mens dus van levensbelang. De wetenschap heeft echter nog niet kunnen ontrafelen wat de exacte functie van slaap is. Naast het bevorderen van lichamelijk herstel, lijkt slaap ook een belangrijke invloed te hebben op je geheugen.
Door te slapen, kun je onthouden wat je overdag hebt geleerd. Daarnaast helpt slapen met het schoonhouden van de hersenen. Tijdens het slapen krijgen de hersenen als het ware een wasbeurt. Een bepaald type hersencellen blijkt tijdens de slaap te krimpen, waardoor er meer ruimte ontstaat. Hierdoor kunnen schadelijke stoffen worden weggespoeld en afgevoerd. De vierde belangrijke functie van slapen is dat je de ervaringen die je overdag hebt opgedaan, kunt structureren. Zo kun je in de ochtend weer met een schone lei beginnen en nieuwe indrukken tot je nemen.
Tijdens het slapen krijgen de hersenen
als het ware een wasbeurt
Veel mensen gaan structureel te laat naar bed. Daar zijn 1001 redenen voor te bedenken: er liggen nog wat huishoudelijke taken op je te wachten, je was nét zo lekker met je administratie bezig of je zit simpelweg te genieten van je (vrije) avond. Als je uiteindelijk toch besluit dat het tijd is om te gaan slapen, verliezen veel mensen uit
het oog dat het essentieel is om jezelf alvast in een rustige staat te brengen voordat je naar bed gaat. Dan sta je bijvoorbeeld in een
tl-verlichte badkamer je tanden te poetsen terwijl het beter is om een halfuur voor het slapen gaan zo weinig mogelijk licht om je heen te hebben. Of je checkt nog snel even je whats-appberichten terwijl je er juist voor moet zorgen dat je hersenen zo min mogelijk worden gestimuleerd.
foto Unsplash: hamza-bounaim
Hoe kun je een goede nachtrust bevorderen?
•Drink na de lunch geen cafeïnehoudende dranken meer, zoals cola
of koffie
•Matig met alcohol. Als je alcohol drinkt, voelen je je misschien luier, maar je komt er minder makkelijk door in een diepe slaap
•Beperk rookgedrag
•Ga zo veel mogelijk op een vaste tijd naar bed
•Volg elke dag hetzelfde avondritueel
•Sluit de dag af met een kort reflectiemoment
•Temper je verwachtingen. Inslapen mag best 20 tot 30 minuten duren
Misschien ben je geïnspireerd door de kracht van het niets doen. Vanavond op tijd naar bed? Of sla je je telefoon of laptop nu al dicht om 10 minuten helemaal niets te doen?