Gewoonten als valkuilen
De meesten van ons reageren min of meer hetzelfde in uiteenlopende situaties. Onze gewoontepatronen zijn:
- Er is een situatie.
- Die veroorzaakt onaangename gevoelens.
- Die willen we niet, dus duwen we ze weg.
- We handelen en denken zo, dat we de ongewenste gevoelens kwijtraken.
Door tegenmaatregelen halen we nare gevoelens weg. Dat heeft meestal maar tijdelijk effect, want bij de volgende aanleiding komen dezelfde gevoelens gewoon weer terug, en vaak nog heftiger. Het is het verhaal van de bal die je onder water probeert te drukken: hoe harder je duwt, met hoe meer kracht
Hij vervolgens omhoog schiet. Door je te verzetten tegen ongewenste gevoelens, vermenigvuldig je ze alleen maar.
Unsplash, Pietro Jeng
Stress & burn-out
Zo ontstaat stress en op langere termijn kunnen zelfs lichamelijke ongemakken en psychische problemen het gevolg zijn.
Een alternatief is: nare gevoelens onder ogen zien. Als ze er mogen zijn, kunnen we ze verwerken. Mindfulness betekent aandacht geven, toelaten en niets doen. Je geeft je weerstand pp, wat ruimte schept. Dit klinkt natuurlijk makkelijker dan het is. Gewoontepatronen zijn vaak flink ingesleten: door onverwerkte gebeurtenissen, door langdurig verzet of door je eigen koppige reacties.
Grip op de zaak!
We krijgen grip op gewoontepatronen door ze onder de loep te nemen:
- Er is een aanleiding.
- Er ontstaan negatieve gedachten.
- Die brengen een gevoel en een lichamelijke gewaarwording teweeg.
- We geven tegengas: denken en doen.
Als je elke vervelende gebeurtenis op deze manier ontrafelt, zie je patronen en kun je ruimte scheppen om het anders te doen. Hoe? Door tegenmaatregelen achterwege te laten of ze te vervangen door alternatieven.
Veelvoorkomende gewoontepatronen
Perfectionisme
Snel gefrustreerd
Te hoge eisen
Te grote behoefte aan waardering
Denken in rampscenario’s
Te groot verantwoordelijkheidsgevoel
WAT ZIJN DE SIGNALEN?
Herken je jezelf in één of meer van deze stellingen?
Ik krijg van anderen regelmatig commentaar op mijn gedrag.
Ik heb regelmatig spijt, een schuldgevoel of twijfels over mijn gedrag.
Ik blijf piekeren over mijn gedrag.
Ik reageer overdreven sterk op een voorval of situatie.
Ik voel me gestrest of vermoeid door een situatie.
Ik voel dat ik over mijn grenzen ga.
Ik realiseer me dat ik iets anders doe dan ik bedoelde.
Ik kom ondanks mijn voornemens steeds weer in hetzelfde patroon terecht.
Ik stel situaties of activiteiten uit
Ik durf me niet te uiten.
Ik besteed relatief te veel tijd aan iets.
Ik houd te weinig tijd over voor iets wat ik eigenlijk heel belangrijk vind.
Ik maak me van tevoren heel erg druk over iets.
Ik doe iets altijd op dezelfde manier.
Ik compenseer door te hard te werken, te veel te drinken, te veel te roken, te fanatiek te sporten.
Herkenning is het begin van verandering