Niet voor niets beginnen we met slapen. Te weinig slapen is niet goed, te veel ook niet. Als we erbij stil staan, weten we zelf vaak goed hoeveel slaap we nodig hebben en wat ons beste slaapritme is. Als we het druk hebben, dan gaat dat vaak als eerste ten koste van onze nachtrust.

We gaan te laat naar bed, moeten weer vroeg op en langzaam loopt de batterij leeg. Te weinig slaap is niet alleen slecht voor je gezondheid, maar ook voor je gemoedstoestand. Uit onderzoek (Walsleben, 2002) komt naar voren dat mensen die minder sliepen, ontevredener waren met hun leven, negatiever gestemd waren en dat bijna de helft van de proefpersonen moeite had om op een constructieve manier met familie om te gaan.

Ook gaf men aan ongeduldig of agressief te worden bij het wachten in een rij of in de file. Mensen die een voldoende scoorden op hun slapen, beschreven zichzelf eerder met woorden als ‘vol van energie’, ‘relaxed’ of ‘gelukkig’. Dit laat zien hoe belangrijk je slaap is. En hoe groot de gevolgen zijn als je daar niet goed voor zorgt.

Inspanning en ontspanning zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Om gezond en positief te kunnen blijven, hebben we elke dag momenten van ontspanning nodig. Voor de een is ontspanning een etentje met vrienden, voor de ander het lezen van een goed boek of sport. Ontspanning kan actief of passief zijn en fysiek of mentaal. Wist je dat je hersenen tijdens een flinke lachbui het hormoon endorfine aanmaken? Daardoor ontspannen we en voelen we ons gelukkig. Ook als we glimlachen naar anderen voelen we ons blij en verbonden. Mensen die veel lachen hebben een beter immuunsysteem en zijn daardoor minder vatbaar voor infecties.

Een flinke lachbui op zijn tijd helpt, omdat we tijdens het lachen niet kunnen piekeren en vanzelf ontspannen. Ook af en toe om onszelf en onze eigen problemen lachen helpt. Daardoor relativeren we en komen we makkelijker tot oplossingen. En dat is precies wat we nodig hebben om een verandering te realiseren.

Beweging is gezond. Wetenschappers van de Tel Aviv University hebben ruim 1600 werknemers gedurende 9 jaar gevolgd. En wat bleek: diegenen die minimaal 2,5 uur per week sporten, hebben minder kans op een burn-out dan degene die niet sporten. Mensen die bewegen zijn vrolijker en meer ontspannen.

De richtlijn volgens dr. Yoshiro Hatano is 10.000 stappen per dag. We zetten er gemiddeld 6000 op een dag. Een halfuur stevig wandelen levert ons 4000 stappen op, waarmee we tot de 10.000 komen. Misschien heb je het idee dat je actief moet gaan sporten om aan je beweging te komen. In de praktijk blijkt dat als je vaker de trap neemt in plaats van de lift, een wandeling tussen de middag maakt en bijvoorbeeld op de fiets boodschappen doet in plaats van met de auto, je al mooie stappen zet om aan je dagelijkse beweging te komen. Fysieke fitheid is een voorwaarde om energie te hebben voor verandering.

Misschien herken je het gevoel wanneer je huis net is opgeruimd en is schoongemaakt of wanneer je oude documenten op je computer hebt opgeschoond. Het kan dan letterlijk voelen alsof er een frisse wind waait, alles overzichtelijker is en je nieuwe energie krijgt. Hoe je je voelt, wordt ook bepaald door de omgeving waar je je in bevindt. Het is daarom goed om ervoor te zorgen dat deze omgeving opgeruimd is. Rommel leidt af, kost energie, trekt je aandacht weg van wat je moet doen en belemmert vernieuwing. Goed om aan te pakken dus als je verandering wenst.

Een belangrijke vraag is verder: wat doe jij met relaties waar je geen energie meer uit haalt? Het blijkt dat veel mensen relaties laten bestaan, die hun energie kosten en waar ze liever mee zouden stoppen. Realiseer je dat dergelijke relaties, of dat nu in het werk of privé is, een goed gevoel in de weg staan. Bij opruimen hoort dus ook het kijken naar de relaties waar je je in bevindt en besluiten of je deze wilt behouden of beëindigen.

En Marie Kondo is helemaal de bom!! qua opruim enthousiasme!

Voor de een is het makkelijker om signalen van zijn lichaam te ontvangen dan voor de ander. Voor vitaliteit is het noodzakelijk dat je in contact staat met je lichaam en signalen oppikt, zodat je er het juiste mee kunt doen. Om het voelen te stimuleren is het belangrijk dat je je lichaam ervaart. Herkennen dat je ergens ongemak ervaart, dat kan lichamelijk en geestelijk zijn, is nodig om je bewust te worden waardoor dit gevoel opgeroepen wordt (zie ook het artikel 'Discipline bewustzijn' en de paragraaf over behoeftes).

Voelen door aanraken is een belangrijke voorwaarde voor vitaliteit. Volgens Virginia Satir (1916-1988) hebben mensen vier knuffels per dag nodig om te overleven, acht per dag om gelukkig te blijven en twaalf knuffels per dag om te groeien. Kom jij aan die scores? Volgens studies raak je al gespannen en onrustig als je ongeveer drie dagen niet aangeraakt wordt. Het Touch Research Institute (TRI) van de Universiteit van Miami deed de afgelopen twintig jaar tientallen onderzoeken naar het nut van aanraking en ontdekte opzienbarende feiten: te vroeg geboren baby’s groeien bijvoorbeeld 47% harder als zij drie keer per dag gemasseerd of geknuffeld worden.

Kinderen die veel worden aangeraakt groeien beter, zijn minder vaak ziek, leren beter, hebben een beter lichaamsbesef, zijn socialer en communiceren beter. Ook voor volwassenen geldt dat aanraking van belang is. Interessant gegeven: aanraken heeft hetzelfde effect als aangeraakt worden. Mensen die baby’s masseerden waren na enige tijd zelf minder depressief. Het aanraken van huisdieren heeft hetzelfde effect: mensen met huisdieren blijken minder stress te ervaren en zich rustiger te voelen.

Aangeraakt worden en aanraken hebben dus allebei een positief effect.

1. Welke kwaliteiten wil je in deze taak/ project inzetten?
2. Wat kan en wil jij toevoegen in deze verandering?
3. Wat heeft dit project/ team het meest van jou nodig?
4. Waar krijg jij zelf de meeste energie van?
5. Welke dingen zou je niet moeten doen, omdat je daar niet goed in bent en geen energie van krijgt (en andere daar beter in zijn en juist blij van worden?

1. Wat wil jij betekenen voor anderen?
2. Waar haal jij uiteindelijk de meeste inspiratie en energie uit?
3. Wanneer ervaar jij je werk als zinvol?
4. Hoe wil je dat mensen je herinneren?
5. Welke waarden zijn op dit moment belangrijk voor jou?
6. Hoe verhouden jouw waarden zich tot de doelen van de organisatie?

Wanneer we het druk hebben, gehaast zijn, zorgen we vaak niet goed voor onszelf. Neem jij de tijd om je lichaam en geest goed te verzorgen? Je kunt hierbij aan verschillende dingen denken

• Ga je regelmatig naar de kapper
• Ga je regelmatig naar de tandarts?
• Loop je niet te lang door met klachten voor je naar de huisarts gaat?
• Verzorg je je nagels goed?
• Poets je iedere ochtend en avond je tanden met aandacht?
• Verzorg je je huid?
• Verzorg je je voeten met aandacht?
• Neem je ’s ochtends de tijd om je met zorg aan te kleden en klaar te maken voor de dag?
  
  Zorgen voor jezelf levert positiviteit en energie op, zodat je ruimte voelt om je op de verandering te richten die je wilt realiseren.

Om je vitaal te voelen is het van belang dat je inspiratie voelt, ontwikkeling en groei ervaart. Inspiratie zul je zelf moeten opzoeken of organiseren. Inspiratie komt in de meeste gevallen niet zo maar op je af. Denk aan inspirerende mensen, een inspirerend boek dat je nieuwsgierig maakt, een opleiding die je tot nieuwe inzichten brengt, een nieuwe collega die je dingen vanuit een nieuw perspectief laat zien, een congres waarop je nieuwe mensen ontmoet.

Als je je ervoor openstelt, kun je uit elke ontmoeting of activiteit inspiratie halen. Soms helpt het ook om juist iets heel anders te doen of ervaren dan we dagelijks gewend zijn. Als we uit onze routine en sleur zijn, is het soms makkelijker om ons voor nieuwe indrukken open te stellen. Door inspiratie en groei voelen we ons beter en ervaren we perspectief, wat verandering ondersteunt.

Waaruit haal jij inspiratie en wat is de laatste keer geweest dat je je geïnspireerd voelde?