Vertrouwen van je team krijgen, is niet vanzelfsprekend. Dat vraagt iets van jou als leider. Je kunt niet leiden als mensen niet volgen. En mensen volgen niet als er geen vertrouwen is, dan doen ze alsof. Dan zeggen ze ja in de vergaderruimte en doen nee in de uitvoering.
Zelf vond ik vertrouwen best een groot en lastig onderwerp om aan te werken. In 2017 was het zelfs mijn centrale thema. Niet eerder heb ik mij gerealiseerd hoeveel verschillende begrippen in het woord vertrouwen opgesloten zitten. Ver, vertrouwt, trouw, rouw, trouwen, rouwen, ouw, uw, wen, wenen, en, vertrouwen. In 2017 heb ik ze allemaal doorleefd, van trouw zijn aan mijzelf, tot rouwen om de sprookjes die niet blijken te bestaan.
Flikker je toch zo van je bezemsteel af....
foto Unsplash: vladimir-soares
Vertrouwen op het werk
Gebrek aan of beschadigd vertrouwen wordt in veel teams en organisaties genoemd als reden waarom de samenwerking niet lekker loopt en is ook vaak een oorzaak van gebrek aan betrokkenheid. In de praktijk heb ik gemerkt dat het voor mensen lastig is om precies te duiden wat er moet veranderen, wil er meer vertrouwen zijn. Al snel worden er dingen genoemd die buiten het individu zelf liggen en niet zijn uitgesproken naar de ander. ‘Hij moet eerst …, ze houden toch geen rekening met ons, et cetera.’
Een mooi hulpmiddel om op constructieve wijze aan vertrouwen te kunnen werken, vind ik de zeven elementen die, zo is gebleken uit onderzoek door Brené Brown, het fundament van vertrouwen vormen. Dit zijn: betrouwbaarheid, ruimhartigheid, aanspreekbaarheid, vertrouwelijkheid, integriteit, niet-oordelen en grenzen. Ik licht ze hieronder verder toe.
Betrouwbaarheid: je doet wat je zegt. Op het werk betekent dit dat je je bewust blijft van je vaardigheden en beperkingen. Zo beloof je niet te
veel en ben je in staat te leveren wat je hebt beloofd en kun je met elkaar strijdende prioriteiten in balans houden.
Ruimhartigheid: jij geeft de ruimhartigst denkbare interpretatie aan de bedoelingen, woorden en daden van anderen.
Aanspreekbaarheid: je ziet je eigen fouten onder ogen, biedt je excuses aan en maakt het goed.
Vertrouwelijkheid: je deelt geen informatie of ervaringen die je voor je moet houden. Het is nodig dat je medewerkers weten dat de dingen die zij
jou in vertrouwen hebben verteld niet worden doorverteld, en dat jij geen informatie over andere mensen met hen deelt die vertrouwelijk zou moeten blijven.
Integriteit: je kiest voor moed boven gemak. Je kiest wat juist is boven wat leuk, snel of gemakkelijk is. En je kiest ervoor om je waarden en
normen in de praktijk te brengen in plaats van ze alleen met de mond te belijden.
Niet-oordelen: Ik kan vragen om wat ik nodig heb en jij kunt vragen om wat jij nodig hebt. We kunnen zonder oordeel praten over wat we voelen. We kunnen elkaar om hulp vragen zonder oordeel.
Grenzen: jij respecteert mijn grenzen, en als je niet weet wat oké is dan vraag je dat. Je bent bereid nee te zeggen.
Je kunt jezelf, elkaar of als team scoren op het gedrag wat je ziet of laat zien op de verschillende onderdelen. Hier kun je vervolgens een waardevol gesprek over voeren. Aan de hand daarvan spreek je concrete en volledige acties met elkaar af om te groeien in vertrouwen. Een kwetsbaar proces dat vraagt om zorgvuldigheid, oprechtheid en tijd.
foto Unsplash: ray-harrington
Werk aan de winkel
Werken aan vertrouwen heeft namelijk alleen zin als je bereid bent om elkaar echt te ontmoeten. Als je verder durft te kijken dan het verleden, trouw bent aan hoe het voor jouw is en bereid bent de rouw (het verlies) te nemen als blijkt dat de werkelijkheid anders is dan jij had bedacht.
Zeg vaker: hoe kan ik je helpen?
De meeste mensen zijn bezig met ‘Wat kan ik krijgen?’ en ‘Wat valt er hier voor mij te halen?’ Deze twee vragen zijn erg gericht op ons eigen belang.
De vraag ‘Hoe kan ik jou helpen?’ overstijgt het eigen belang. De meeste mensen zullen zelfs verbaasd reageren als deze vraag aan hen wordt gesteld. Dat zijn ze immers niet gewend.
Wanneer heeft iemand jou voor het laatst deze vraag gesteld? En welk gevoel gaf dit jou? Waarschijnlijk prettig. Het geeft een gevoel van erkenning, het gevoel dat je gezien wordt. En dat de ander niet alleen met zichzelf en met zijn eigen belangen bezig is. Alleen al het stellen van de vraag zullen we waarderen. Bovendien kunnen we er meestal een antwoord op geven.
We kunnen de vraag ‘Hoe kan ik jou helpen?’ stellen aan een collega, onze leidinggevende, onze partner, etcetera. In feite aan iedereen. Deze vraag kunnen we iedereen op elk moment stellen, en kan nooit te vroeg of te laat komen. Zij is altijd geoorloofd. Deze vraag stellen is in feite de kern van Servant Leadership, de leiderschapsstijl van de 21ste eeuw.
Aan de basis van Servant Leadership ligt het idee dat de mens een sociaal wezen is. Ieder mens is onderdeel van een groter geheel. Daarin ligt ook zijn kracht. Daarom zal een Servant Leader (dienend leider) streven naar respect, saamhorigheid en het gevoel van betrokkenheid. Inherent hieraan is de wens om mensen tot hun recht, tot bloei, te laten komen.
En misschien niet vreemd om te horen, maar uit vele onderzoeken en ervaringen blijkt dit het beste resultaat op te leveren voor alle belanghebbenden.
foto Unsplash: valentin-b-kremer
Wet van de Wederkerigheid
Als we anderen helpen om te krijgen wat zij graag willen, dan zullen zij ons ook graag helpen. Dit zit nu eenmaal in de menselijke genen. Het wordt de Wet van de Wederkerigheid genoemd. Dit wil niets anders zeggen dan ‘als jij iets doet voor mij, dan doe ik iets voor jou’. Niet omdat ik denk dat het moet, of omdat het mij iets op gaat leveren, maar omdat ik dit graag voor jou doe. Dit mechanisme zit dus letterlijk in onze natuur, in onze aard als mens. Anders gezegd, we helpen de ander met de vraag ‘Hoe kan ik jou helpen?’ en uiteindelijk ook onszelf.
Van belang hierbij is dat we de vraag werkelijk als een open vraag stellen: ‘Hoe kan ik…?’ Het gaat er niet om dat we denken te weten hoe de ander geholpen wil worden, maar om erachter te komen hoe we dit echt kunnen doen.
De vraag ‘Hoe kan ik jou helpen?’ overstijgt het eigen belang.
De heks op de bank
Hier volgt een waargebeurd verhaal: Tijdens een communicatiecursus wilde een deelnemer de relatie met zijn vrouw verbeteren. Hoewel ze al jaren bij elkaar waren, had de relatie in zijn ogen nog veel ruimte voor verbetering. Het sierde de man dat hij de relatieverbetering vooral bij zichzelf zocht en niet de ‘schuld’ bij zijn vrouw neerlegde - in de trant van: het ligt vooral aan haar, zij begrijpt me niet of zij dient zich maar aan te passen of te veranderen. Hij nam zelf de verantwoordelijkheid. Op een bepaald moment in de cursus nam de man zich voor om honderd manieren op te schrijven waarvan hij dacht zijn relatie te kunnen verbeteren en zijn vrouw blij te maken.
Toen hij bezig was de lijst op te stellen en inmiddels behoorlijk wat verbeterpunten had opgesteld, tikte zijn buurman hem aan. ‘Dat is wel een erg lange lijst. Zou je niet gewoon aan je vrouw vragen met welke punten je haar blij kunt maken en jullie relatie kan verbeteren?’, adviseerde hij de man.
De man ging vervolgens naar zijn vrouw en stelde deze vraag. Tot zijn grote verrassing bleek zij slechts drie dingen te noemen. Dingen die hij vrij eenvoudig kon doen. Concreet, haalbaar en op maat gesneden. Zijn relatie ging in korte tijd met sprongen vooruit.
De voornaamste les uit dit voorbeeld is dat we met de vraag ‘Hoe kan ik jou helpen?’ of ‘Wat verwacht je van mij?’ veel tijd en energie kunnen besparen.
Vrijwel altijd zijn mensen van goede intentie en werken ze met grote betrokkenheid aan een opdracht of taak. Hoe jammer is het dan voor alle partijen als het eindresultaat net niet is wat men had gewenst. Het is beter vooraf af te stemmen. Juist door expliciet naar de wensen van de ander te vragen, komen we erachter wat hij of zij precies nodig heeft. Dit geeft ons een concrete richting en bovendien blijkt de wens van de ander vaak eenvoudiger in te vullen dan we zelf misschien vooraf dachten!
Juist door expliciet naar de wensen van de ander te vragen, komen we erachter wat hij of zij precies nodig heeft
foto Unsplash: frank-busch
De organisatie, het bedrijf
Een onderneming is een groep individuen, maar juist het collectief is zo krachtig. Luister naar anderen om te weten wat zij willen en om te kunnen helpen. Aandacht voor elkaar is een cruciaal onderdeel van bedrijfsvoering. Een goede relatie begint met wederzijdse afstemming. Bedrijven investeren in technische verbeteringen om effectiever en sneller te werken, maar vergeten te investeren in de menselijke relaties. Maar liggen menselijke verhoudingen niet aan de basis van het zakenleven?
Paul de Blot SJ (1924), hoogleraar business spiritualiteit aan Nyenrode Business Universiteit, zegt hierover: ‘Als ik een relatie wil opbouwen, vraag ik vaak om hulp. De meeste mensen zijn daarop aanspreekbaar, en daarmee is een koele zakelijke relatie meteen omgezet in een meer persoonlijke relatie.
Maar met het leggen van een goede basis ben je er nog niet. Als er verder weinig gebeurt, kan de opgebouwde band wegzakken. Het moet geen eenmalige actie of oproep zijn, maar een voort durend gezamenlijk verlangen om elkaar te willen helpen.’
We willen je de opdracht meegeven om morgen aan iemand in jouw omgeving de vraag te stellen: ‘Hoe kan ik jou helpen?’ Luister open naar wat je hoort en probeer iemands wens te vervullen. Je zult verbaasd staan hoe blij iemand kan zijn met jouw hulp en jij met het leveren van jouw mooie bijdrage aan andermans wensen of geluk!
foto Unsplash: ryoji-iwata
Woorden
bron: cmi/ durf te verbinden/ you tube the power of words