De term vissenkom verwijst naar de opstelling bij deze werkvorm: de deelnemers zitten in 2 concentrische cirkels. De binnenste cirkel is met elkaar in gesprek over de inhoud, terwijl de buitenste cirkel luistert en kijkt naar het proces. Deze werkvorm leent zich goed voor het aanpakken van hete hangijzers, het bespreekbaar maken van lastige onderwerpen of bij conflicten. De vissenkommethode heeft een dubbel effect: mensen in de buitenkring leren om te letten op het proces in plaats van op de inhoud. En teamleden in de binnenkring hebben een setting waarin lastige zaken veilig bespreekbaar worden.

• Licht doel en werkwijze toe
• Bepaal samen criteria voor het gesprek in de binnenkring (bijvoorbeeld: we laten elkaar uitspreken, we geven geen oordeel over elkaar etc.).
• Vervolgens gaat de binnenkring met elkaar in gesprek
• De buitenkring bewaakt of iedereen in de binnenkring zich aan de gesprekscriteria houdt. Zodra niemand in de buitenkring signaleert dat dit niet het geval is, zegt hij stop en vertelt wat hij zag of hoorde.
• Vraag of dit duidelijk is en of de binnenkring daarmee verder kan (geef eventueel tips) en laat hen het gesprek voortzetten
• Draai de rollen eventueel om als het gesprek in de binnenkring stilvalt.
• Trek plenair conclusies, zowel over de inhoud als het proces en koppel deze aan doel en praktijk

• Kies bij een kleiner team voor een of twee observatoren in de buitenkring in plaats van  voor een buitencirkel waarin evenveel deelnemers zitten als in de binnenkring
• Laat het gesprek in koppels gelijkgestemden voorbereiden en zet de een achter de ander in de kring. Degene die de buitencirkel let specifiek op de ander van het koppel in de binnenkring en kan deze op ieder moment op de schouder tikken om van rol te wisselen.
• Laat de buitenkring verbeterpunten in de interactie signaleren en voeg die toe als criteria waar op gelet wordt.

Bron Agilge-lean teamcoaching, Aty Boers en Marijke Lingsma